bertolt brecht - baal

Terwijl Brecht 's ochtends een hartaanval doorstaat - hij heeft de hele nacht als in een roes geschreven, en ook de dagen daarvoor, en hij wil verder werken - ('Ik wil scheppen! Wild, rood, vraatzuchtig.'), terwijl deze 'klomp, die ooit aan de hemel vetvlekken achterlaat' een hartaanval krijgt, naar voren valt en kreunt, snikt buiten zijn moeder om binnengelaten te worden. Ze komt binnen en huilt: 'O jij godslasteraar. Dat is het. En hoe heb je daar voor moeten boeten.' Een gemeentebode komt binnen met een brief: Baal is uit de gemeentedienst ontslagen. Baal komt moeizaam overeind: 'Moeder! Neem het me niet kwalijk!'

Wanneer Brechts moeder kort na de eerste bewerking van Baal in 1919 na een lang ziekbed ('al dertig jaar stervende') daadwerkelijk - eindelijk maar toch niet! - dood is, noteert de jonge Brecht: 'Mijn moeder is gestorven op 1 mei. De lente brak aan. Schaamteloos grijnsde de hemel.' Moeders dwingen niet alleen liefde af, maar zij verlaten iemand ook: 'De hemel verhoort de schreeuw van hen die verdrinken niet.' De planeet is net zo koud als dat moeder dood is: 'Ik ben overgeleverd aan de ster aarde, die in de koude ruimte ronddraait.'

In 1921 schrijft Brecht in zijn dagboek, met Nietszche in het achterhoofd: 'Bijna alle burgelijke instituten, bijna de gehele moraal, haast de hele christelijke legende baseren zich op de angst van de mens om alleen te zijn. Ze leiden hem af van zijn onuitsprekelijke verlatenheid op de planeet, zijn nietige betekenis en zijn nauwelijks waarneembare verankering.'

'Hierdoor, door deze verleiding tot gezelligheid ontstaat de slavernij van de mens.' Brechts Baal wil alles zijn, maar één ding niet: een slaaf. 'Ik ben geen rat.' Zijn aanklacht tegen de koude, zwarte wereld van de schepping en Brechts kritiek op de onrechtvaardige en koude mensenmaatschappij vindt duidelijk zijn oorsprong in deze 'onuitsprekelijke verlatenheid'. Zij komt voort uit de door angst gevoede strijd om de eigen individuele autonomie. Door deze angst nam Brecht, als bijna geen enkele andere schrijver, de strijd voor maatschappelijke autonomie zo serieus. […]

uit: bertolt brecht, baal, ro (2008) michael börgerding

david bowie - baal

openingsnummer van een E.P. (1982) met liederen geïnspireerd op Bertolt Brechts eersteling Baal (1918,1919,1926)

Whilst his mother's womb contained the growing Baal

Even then the sky was waiting quiet and pale

Naked, young, immensely marvellous

Like Baal loved it, when he came to us

That same sky remained with him in joy and care

Even when Baal slept peaceful and unaware

At night a lilac sky, a drunken Baal

Turning pious as the sky grows pale

So through hospital, cathedral, whiskey bar

Baal kept moving onwards and just let things go

When Baal's tired, boys, Baal cannot fall far

He will have his sky down there below

When the sinners congregate in shame together

Baal lay naked, revelling in their distress

Only sky, a sky that will go on forever

Formed a blanket for his nakedness

And that lusty girl, the world, who'll laughing yield

To the men who'll stand the pressure of her thighs

Sometimes gave him love-bites, such as can't be healed

Baal survived it, he just used his eyes

And when Baal saw lots of corpses scattered round

He felt twice the thrill, despite the lack of room

"Space enough" said Baal, "then I'll thicken the ground

Space enough within this woman's womb"

Any vice for Baal has got its useful side

It's the man who practices it, he can't abide

Vices have their point, once you see it as such

Stick to two for one will be too much

Slackness, softness are the sort of things to shun

Nothing could be harder than the quest for fun

Lots of strength is needed and experience too

Swollen bellies can embarrass you

Under gloomy stars and this poor veil of tears

Baal will graze a pasture till it disappears

Once it's been digested to the forest's teeth

Baal trod singing for a well earned sleep

Baal can spot the vultures in the stormy sky

As they wait up there to see if Baal will die

Sometimes Baal pretends he's dead, but vultures swoop

Baal in silence dines on vulture-soup

When the dark womb drags him down to its prize

What's the world still mean to Baal, he's overfed

So much sky is lurking still behind his eyes

He'll just have enough sky when he's dead

Once the Earth's dark womb engulfed the rotting Baal

Even then the sky was up there, quiet and pale

Naked, young, immensely marvellous

Like Baal loved it when he lived with us

de leesclub op rood|noot - editie nr 3

woensdag 13 oktober 2010

18u30 (soep) 20u (lezen)

federico garcía lorca - documentaire

documentaire over Lorca - deel 1 van 7

zie hier deel 2

un chien andalou (1928) luis buñuel

Un chien andalou is een surrealistische film van Luis Buñuel en Salvador Dalí.

Luis Buñuel en Salvador Dalí wilden een film maken die een aaneenschakeling was van de beelden die ze de nacht daarvoor hadden gedroomd. In een bekende scène uit de film wordt een oog ingesneden met een scheermes.

De film ging in 1929 in première in de Studio des Ursulines. Toen de film op 1 oktober van dat jaar vertoond werd in de beroemde bioscoop Studio 28, brak er een schandaal uit. De klachten stroomden binnen bij de politie.

piiten (heijermans) 't barre land

opname van Pitten (1918 Herman Heijermans) door 't Barre Land. Pitten was onderdeel van de collagevoorstelling April is the cruellest month. De opname is gemaakt op 14 mei 2006 in Theater Kikker te Utrecht.

tweede akteur Heb jij je rol ingekeken?

eerste aktrice Ingekeken, ja - verleden week.

tweede akteur Kan 'n goeie première worden!

tweede aktrice Als Ritman in z'n hok zit, sleept ie je door alles heen: laat maar lopen!

eerste akteur Heeft iemand mijn rol gevonden? Ik ben mijn rol kwijt … Wie heeft mijn rol?

eerste aktrice Ben jij je rol kwijt?

eerste akteur Ik zoek me gek!

tweede aktrice Man, je kan toch lekker pitten!

eerste akteur Wat is pitten, mevrouw?

tweede akteur Weet jij niet wat pitten is? … Waar kom jij vandaan?

eerste akteur Ik ben pas aan 't toneel: ik ken de vaktermen nog niet zo precies …

eerste aktrice Pitten, jongmens, is het 'vermoeden' hoe je rol wel zou kunnen wezen - het je in de droom voorstellen hoe je rol mogelijk is - en voor de rest drijven op de souffleur …

eerste akteur Pitten is je ideaal! …

tweede aktrice Als je zo diep zinkt dat je geen geluid meer op de planken kan geven, dan is de souffleur je reddingsgordel - die blaast je ieder woord in - die sleept je er door tot je bij de vijfentwintigste voorstelling 'n beetje vaste grond onder je voeten begint te krijgen …

eerste akteur Dus 'pitten' …?

tweede akteur Is toneelspelen! …

crosby, stills, nash and young - almost cut my hair

david crosby, steven stills, graham nash & neil young in concert (1971)

Almost cut my hair

It happened just the other day

It's gettin' kind of long

I could've said it was in my way

But I didn't, and I wonder why

I feel like letting my freak flag fly

And I feel like I owe it, to someone

Must be because I had the flu for Christmas

And I'm not feeling up to par

It increases my paranoia

Like looking in my mirror and seeing a police car

But I'm not giving in an inch to fear

Because I've promised myself this year

I feel like I owe it, to someone

When I finally get myself together

I'm gonna get down in that sunny southern weather

And I find a place inside to laugh,

Separate the wheat from the chaff

I feel ...

Like I owe it, to someone, yeah

neil young - old man

Old man look at my life,

I'm a lot like you were.

Old man look at my life,

I'm a lot like you were.

Old man look at my life,

Twenty four

and there's so much more

Live alone in a paradise

That makes me think of two.

Love lost, such a cost,

Give me things

that don't get lost.

Like a coin that won't get tossed

Rolling home to you.

Old man take a look at my life

I'm a lot like you

I need someone to love me

the whole day through

Ah, one look in my eyes

and you can tell that's true.

Lullabies, look in your eyes,

Run around the same old town.

Doesn't mean that much to me

To mean that much to you.

I've been first and last

Look at how the time goes past.

But I'm all alone at last.

Rolling home to you.

Old man take a look at my life

I'm a lot like you

I need someone to love me

the whole day through

Ah, one look in my eyes

and you can tell that's true.

Old man look at my life,

I'm a lot like you were.

Old man look at my life,

I'm a lot like you were.

avi buffalo - thuth sets in

avi buffalo - truth sets in (2009)

what's another time to say

witches speak in my head all day

witchcraft seems to unload and say

that you don't love me anymore

what's another word to scream

maybe one more about the team

try to improve the local scene

we ain't no good anymore

wait 'til the truth sets in

pay no attention to how we've been

you know that i thought too much

of when i made my fatal mistake

hope for the consequence

picture your people still on the fence

pretend that you hope that it's ok

when it's no good anymore

william forsythe - solo

INTERVIEW MIT WILLIAM FORSYTHE
Bewahre das Nicht-Wissen

Pina Bausch hat zuletzt das immergleiche Stücke weitergeschrieben, ihr Publikum hat sie auch dafür geliebt.

Ja, aber was Pina Bausch einst erfunden hatte, war so radikal, so reich, da kommt keiner nach. Aber ich bin anders als Pina, ich bin ein Textliebhaber, ich liebe die Sprache. Ich bin eher ein Schauspieldirektor.

Dafür haben Sie den Tanz aber gewaltig verändert.

Ich tue, was ich tun muss. Ich spüre diesen Imperativ in mir, dass ich etwas Neues finden muss. Aber der Antrieb kommt auch von den Tänzern. Die Tänzer sagen: okay, das haben wir letztes Mal erforscht Sie wollen eine neue Aufgabe. Sie sind tolle Künstler, so respektiere ich diesen Wunsch.

Ist Tanz für Sie eine Sprache, in der man alles ausdrücken kann?

Oha. Weiß ich nicht. Gerade gestern habe ich einen Bildtitel von Ed Ruscha gelesen: "No End to the Things Made out of Human Talk". Das glaube ich, dass Sprache nicht erschöpft werden kann. Aber nicht alles ist in Worten auszudrücken. Albert Einstein hat gesagt: Nicht alles was zählt, kann gezählt werden. Deswegen wäre es auch ein wenig überheblich zu sagen, dass Tanz alles kann.

Teil meiner Recherche-Arbeit ist es zu fragen: Was kann Tanz? Was tut er? Ein Orchester etwa hat standardisierte Instrumente, das Ballett ist ähnlich standardisiert. Man kann viel damit machen, aber eben nicht alles. Aber ich bin ein sehr neugieriger Mensch. Das ist schlimm.

Was ich meine ist: In jedem Stück sind doch auch Sie selbst. In manchen Stücken sieht man, wenn man durch das Stück in Sie hineinschaut, zerrissene Körper. In anderen Stücken fühlt es sich an, als sei innen Harmonie.

Wirklich? Ich bin ein Überlebender. Und ich musste meinen eigenen Weg zum Körper finden. Das habe ich durch Rudolf Laban getan. Laban war kein Choreograf, er war Theoretiker. Durch seine Theorie habe ich klassischen Tanz anders verstehen können. Meine Absicht ist nicht, die Körper auseinander zu reißen. Wenn man dem System Labans folgt, bekommt man diese komischen Bewegungen, die Sie in meinen Stücken finden.

Meine Frau hat gesagt: Du hast keine Methode, Du suchst nur nach den Methoden von Methoden. Das ist es. Deswegen sehen alle Stücke anders aus, denn ich habe für jedes Stück eine andere Methodik entwickelt. Pina hatte eine klare Methode, aber sie blieb dabei. Ich habe Methoden entwickelt, die alle verwandt waren, aber keine davon war eine Meta-Methode. Das ergibt ein interessantes Leben, einen interessanten Job. Ich habe immer öffentliche Förderung erhalten, da fühlt man Verantwortung in einem größeren Sinn. Ich fühle mich beauftragt, über die Entwicklung der Kultur nachzudenken. Es ist wie Forschungsgeld. Was ist das, Theater, was wollen wir von Theater?

Sie reden offenbar nicht gern über die Affekte, die in Ihren Arbeiten vorkommen.

Affekte sind der selbstverständlichste Teil des ganzen Unternehmens. Das A und O. Was ist nicht affektiv, selbst wenn es schlecht ist? Wenn die Leute unglücklich sind mit dem Stück, dann ist das auch ein Affekt. Ich selbst versuche eine Balance. Aber von allen Kategorien mag ich am liebsten das Verwundertsein, das Erstaunen, das Nicht-ganz-Wissen. Mein Arbeitsmotto ist: Bewahre Dir das Nicht-Wissen. Ein alter buddhistischer Spruch. Keep the don't-know-mind. Meine Vorstellung von perfektem Theater kommt daher. Sie sieht so aus: Wenn ich ins Theater hineingehe, habe ich keine Antworten. Und wenn ich herauskomme, weiß ich noch weniger.

Interview: Peter Michalzik und Sylvia Staude

bron: Frankfurter Rundschau