donderdag 4 november 2010

heiner müller

Ongeduldig als gevolg van geduld

Toen hij op de voorlaatste dag van 1995 stierf, schreef het weekblad Die Zeit over de toneelteksten van Heiner Müller: 'Geen mens of theater zal er meer naar grijpen. Die teksten zijn as, waar niks meer op groeit.' Nu is er een vuistdikke biografie, een oproep om hem te herlezen. En weer te spelen.

Jan-Christoph Hauschild Heiner Müller oder Das Prinzip Zweifel Aufbau-Verlag, 619 pagina's

'Teigbirne' werd-ie in zijn jeugd in Saksen genoemd, 'slapjanus' zouden wij zeggen, of in modieuzer tongval 'softie'. Hoe dan ook, zijn klasgenoten stuurden het zwakke en bangig uitgevallen kereltje Heiner Müller altijd als eerste het ijs op, om te kijken of het hield, en hij signaleerde later 'ängstlich trat ich als Kind auf die knackende Fläche und hab mich alles gemerkt'. Quasi held tegen wil en dank. Ook in die cruciale scène uit 1933, als Heiner vier is en zijn vader, een overtuigd sociaal-democraat, wordt opgehaald 'door vreemden, met bruine uniformen aan'. De jonge Müller houdt zich uit angst slapend. Samen met moeder bezoekt Müller zijn vader in een kamp, een schrijnende scène achter ondoordringbaar gaas (beschreven in het korte verhaal Der Vater). Na de oorlog krijgt vader opnieuw problemen, nu met de bureaucraten van de kersverse DDR. In 1951 vlucht het gezin Müller naar het westen, zonder Heiner. Müller heeft zijn vader nog één keer teruggezien, achter het glas van een isoleerafdeling in een ziekenhuis, Charlottenburg, Berlin-West - de geschiedenis herhaalde zich wreed, ze konden elkaar opnieuw niet aanraken. Heiner Müller heeft zijn achterblijven in de communistische heilsstaat altijd uitgelegd als vadermoord.

lees artikel van Loek Zonneveld hier verder